[Dokkai N3] [中級-17] 分ける・押さえる （手の機能 ）Phân loại, nắm giữ (Cơ năng của đôi tay)

読解

日本語には「分別ができる」という表現がある。この分別はどのようにしてでき上がるのだろうか。それは、直立して自由に使えるようになった二本の手によってである。言葉による思考や推論が発達する以前に、子供は既に手によって分別ができる。人間の手は、脳よりも一足先に分別し、考えるのである。

立って歩き始めた子供は、身の回りのあらゆる物に興味を持ち、手で触れて回る。平らな物、でこぼこのある物、砕ける物、ちぎれる物、音を立てる物、無言の物、ぬれている物、乾いている物、触ると快い物、不快な物。こうして子供の手は、触覚によって物の性質を知り、微妙な差異を分別する。赤ん坊の段階では自分と物とは区別されなかった。即ち、物を分けることがなかったから、分かることもなかった。分かるとは分けることなのだ。

手で分けること、ここには既に植物学や解剖学などの根源がある。植物学者は、野山を歩き回って、植物という植物を採集し、根気よく分類する。解剖学は、人体の内臓を切り分け、細かい部分にまで分け入る。こうした科学的行為も、さかのぼってみると、幼児の歩行と手の運動に源があるように思える。人は、科学というと、すぐ厳密な論理、法則を思い浮かべる。それは確かに正しいが、本来は物に対する子供の情熱であることを忘れてはならない。しかも、それは、美の探究と同様に、きわめて根源的な情熱である。

手は左右二本あるが、多くの人は右利きである。その原因はいろいろ言われてはいるものの、定説はない。北半球では太陽の光を身体の右側に多く受けるので、右手が優位になったと説く人がいる。また、人体は心臓が左に寄っているので、左手は専ら心臓を守り、右手は道具を使うようになったのだと主張する人もいる。

右利きの人は、中心的な細かい仕事は右手で行う。矢を射る人は、右手で弦を引き、左手で弓を押さえる。読書する人は、右手でページをめくり、左手で本を支える。このように大昔から現代に至るまで右手は「分ける」こと、左手は物をつかみ、全体をしっかり「押さえる」ことをしてきた。左手の働きは、補助的なものではなく、良い効果を得るためには不可欠なものだ。「分ける」前に「押さえる」ことが先行する。そして、この二つの働きは、安定し、うまく統合されていなければならないものである。

よく知られているように、右手は左脳に、左手は右脳に支配されている。左脳には言語中枢があり、主に分析的、理論的な思考にかかわっている。それに対して、右脳は、図形や音楽など芸術的な認識や、直観的、総合的な思考に関係がある。左脳ばかりを働かせると、分析的能力のみが発達して、常識には富むが、創造性に欠けるようになる恐れがある。逆に、右脳の働きばかりが強くなると、理性よりも感情が勝つというような不安定な性格になりやすい。

こう見てくると、右手と左手、右脳と左脳がバランスよく補い合い、協調し合ってこそ健全な精神活動ができるといえる。心を統一したり、神に祈りをささげたりする時合掌するという我々の行為は、まさにこのことを象徴的に物語っている。

さて、現代はどうなっているのか。このように優れた手の働きが次第に危機的状況になっている。家庭にしても職場にしても、エレクトロニクスによって自動化されるにしたがい、手が使われなくなった。この状況が続いた末には、両脳はすっかり怠け者になり、やがては退化してしまうにちがいない。現に日本の子供たちは、鉛筆を削ることも、果物の皮をむくことも、はしで物をつまむことも、ふろしきで物を包むことも、服を畳むことも、すべて手を使うことが下手になっている。

自動販売機の前で、ボタンを押して品物が出てくるのを待っている人をよく見かける。実験用の猿がレバーを押しては出てくるえさを食べるシーンをつい連想してしまう。人間の優れた手は、機械文明によって辱められているようだ。

語彙

単語	意味	漢越
分別ふんべつ	Phân biệt đúng sai	Phân Biệt
直立ちょくりつ	Đứng thẳng	Trực Lập
思考しこう	Tư duy	Tư Khảo
推論すいろん	Suy luận	Suy Luận
脳のう	Não	Não
分別ぶんべつ	Phân biệt	Phân Biệt
身の回り	Xung quanh bản thân	Thân Hồi
あらゆる	Mọi thứ
興味を持つ	Có hứng thú	Hứng Vị Trì
触れて回る	Sờ quanh	Xúc Hồi
平たいら（な）	Bằng phẳng	Bình
凸凹でこぼこ	Lồi lõm	Đột Ao
砕くだける	Vỡ vụn	Toái
千切ちぎれる	Mẩu vụn	Thiên Thiết
音を立てる	Có âm thanh	Âm Lập
無言むごん	Vô thanh	Vô Ngôn
濡ぬれる	Ướt	Nhu
乾かわく	Khô	Can
快こころよい	Dễ chịu	Khoái
不快ふかい（な）	Khó chịu	Bất Khoái
触覚しょっかく	Xúc giác	Xúc Giác
微妙びみょう	Nhỏ nhoi, tàm tạm	Vi Diệu
差異さい	Khác, chênh lệch	Sai Dị
段階だんかい	Giai đoạn	Đoạn Giai
区別くべつ	Phân biệt	Khu Biệt
植物学しょくぶつがく	Ngành thực vật học	Thực Vật Học
根源こんげん	Nguồn căn	Căn Nguyên
学者	Học giả	Học Giả
野山のやま	Cao nguyên, Đồi núi	Dã Sơn
歩き回る	Đi quanh	Bộ Hồi
採集さいしゅう	Hái lượm, thu thập	Thái Tập
根気こんき	Kiên nhẫn	Căn Khí
分類ぶんるい	Phân loại	Phân Loại
人体じんたい	Cơ thể con người	Nhân Thể
内臓ないぞう	Nội tạng	Nội Tạng
切り分ける	Phân tách (rã xác)	Thiết Phân
行為こうい	Hành động, hành vi	Hành Vi
遡さかのぼる	Ngược dòng lịch sử	Tố
幼児ようじ	Trẻ nhỏ (1-5 tuổi)	Ấu Nhi
歩行ほこう	Bước đi	Bộ Hành
源みなもと	Nguồn	Nguyên
厳密げんみつ（な）	Chặt chẽ	Nghiêm Mật
論理ろんり	Lý luận, logic	Luận Lý
法則ほうそく	Phép tắc	Pháp Tắc
思い浮うかべる	Chợt nảy ra trong đầu	Tư Phù
本来ほんらい	Cơ bản	Bản Lai
情熱じょうねつ	Nhiệt huyết, đam mê	Tình Nhiệt
美び	Cái đẹp	Mỹ
探究たんきゅう	Tìm kiếm, theo đuổi	Thám Cứu
左右さゆう	Trái phải	Tả Hữu
右利みぎきき・左利き	Thuận tay phải, trái	Tả Lợi
ものの	Nhưng mà = が
定説ていせつ	Giả thuyết được chấp nhận	Định Thuyết
北半球きたはんきゅう	Bắc bán cầu	Bắc Bán Cầu
優位ゆうい	Ưu thế	Ưu Vị
説とく	Giải thích, thuyết phục	Thuyết
心臓しんぞう	Trái tim (nội tạng)	Tâm Tạng
専もっぱら	Chuyên về	Chuyên
主張しゅちょう	Chủ trương	Chủ Trương
矢や	Mũi tên	Thỉ
射いる	Bắn (tên)	Xạ
弦つる	Dây cung	Huyền
押おさえる	Giữ chặt	Áp
捲めくる	Lật sách	Quyển
至いたる	Đến	Chí
掴つかむ	Nắm, bắt	Quặc
補助的ほじょてき	Tính bổ trợ	Bổ Trợ Đích
効果こうか	Hiệu quả	Hiệu Quả
不可欠ふかけつ（な）	Không thể thiếu	Bất Khả Khiếm
先行せんこう	Đi trước	Tiên Hành
安定あんてい	Ổn định	An Định
統合とうごう	Tích hợp, kết hợp	Thống Hợp
左脳ひだりのう・右脳	Não trái, não phải	Tả Não
支配しはい	Chi phối	Chi Phối
中枢ちゅうすう	Trung khu, trung tâm	Trung Xu
分析ぶんせき	Phân tích	Phân Tích
関かかわる	Liên quan	Quan
それに対して	Ngược lại	Đối
図形ずけい	Đồ Hoạ, hình ảnh	Đồ Hình
芸術げいじゅつ	Nghệ thuật	Nghệ Thuật
認識にんしき	Nhận thức	Nhận Thức
直観的ちょっかんてき（な）	Mang tính trực quan	Trực Quan Đích
総合的そうごうてき（な）	Mang tính tổng hợp	Tổng Hợp Đích
のみ	Chỉ = だけ
常識じょうしき	Thường thức	Thường Thức
創造そうぞう	Sáng tạo	Sáng Tạo
理性りせい	Lý trí	Lý Tính
不安定ふあんてい	Bất ổn định	Bất An Định
こう見てくると	Nếu nhìn về mặt như thế này	Kiến
補おぎない合い	Bổ xung cho nhau	Bổ Hợp
協調きょうちょうし合う	Hợp tác, hiệp lực	Hiệp Điều Hợp
してこそ	Chính là như vậy
健全けんぜん（な）	Lành mạnh	Kiện Toàn
精神せいしん	Tinh thần	Tinh Thần
統一とういつ	Thống nhất, đồng lòng	Thống Nhất
祈いのる	Cầu nguyện	Kì
捧ささげる	Dâng hiến	Phủng
まさに	Đúng là	Chính 正
象徴的しょうちょうてき	Mang tính tượng trưng	Tượng Trưng
物語ものがたる	Nói lên, nêu lên	Vật Ngữ
さて	Vậy thì, đổi chủ đề
次第しだいに	Dần dần	Thứ Đại
危機的ききてき	Mang tính nguy cơ	Cơ Khí Đích
職場しょくば	Chỗ làm	Chức Trường
エレクトロニクス	Thiết bị điện tử
自動化じどうか	Tự động hoá	Tự Động Hoá
に従したがう	Theo như, cùng với	Tòng
〜た末すえに	Sau cùng thì	Mạt
両脳りょうのう	Hai bên não	Lưỡng Não
怠なまけ者	Kẻ lười biếng	Đãi Giả
退化たいか	Thoái hoá	Thoái Hoá
現げんに	Thực tế, thực tại	Hiện
削けずる	Chuốt	Tước
剥むく	Gọt vỏ	Bác
摘つまむ	Hái	Trích
風呂敷ふろしき	Túi gói	Phong Lữ Phu
畳たたむ	Gấp, xếp	Điệp
見かける	Bắt gặp	Kiến
猿さる	Con khỉ	Viên
餌えさ	Mồi	Nhĩ
レバー	Cần gạt
シーン	Cảnh, scene
連想れんそう	Liên tưởng	Liên Tưởng
文明ぶんめい	Văn minh	Văn Minh
辱はずかしめる	Bị làm nhục	Nhục

文法

1. 日本では、沖縄から北海道に至るまでどこでも米が生産されている。
2. 彼女が持っているものは上から下に至るまでブランド品ばかりだ。

1. 今年こそJLPTに合格したいだ。
2. 努力からこそ合格できた。

1. 二人は会っては喧嘩している
2. あのチームは勝っては負ける。

1. 会社にしても、工場にしても、学校にしても、コンピュータのないところはない。
2. 「会かいに出るにしても、出ないにしても、連絡してください。

1. 二人は深く愛し合った末に、結婚した。
2. 色々考えた末に、留学しようと決心した。

1. 掃除をしていると見えて、寮の窓という窓が開けてあった。
2. 辞書という辞書を調べたが、「こと」と「の」の使い分けがわからない。

1. 私には山田さんの意見の方が正しいように思えるのですが。
2. 喧嘩の原因は田中さんにあるように思える。

1. 大学は出たものの、仕事がまだ見つからない。
2. 小林さんの意見には反対したものの、誰も、よりいい意見が出せなかった。

1. 紅茶を使ったら、布は綺麗な茶色に染め上がった。
2. 今日は空が綺麗に晴れ上がっていて、いい気持ちだ。(trời nắng lên)

Từ ghép

→ 氷を小さく砕く。

→ 快く引き受ける (Vui vẻ chấp nhận)

→ 病気が快くなりました (bớt bệnh)

→ 怒いかりを押させる kìm chế cơn giận

→ 命に関わる病気

→ ボーナスで赤字を補う。

→ 予算を削る

→ 文章を一部を削る

→ 店を畳む dẹp tiệm

→ ここに寄って、相談する。

→ しわが寄る。

→ しわを寄せる。

翻訳

日本語には「分別ふんべつができる」という表現がある。

Trong tiếng Nhật có câu nói là “Có thể nhận biết”.

この分別ふんべつはどのようにしてでき上がるのだろうか。

Sự nhận biết này, được hình thành như thế nào?

それは、直立して自由に使えるようになった二本の手によってである。

Đó là, nhờ hai đôi tay có thể sử dụng tự do trong tư thế đứng thẳng.

言葉による思考しこうや推論すいろんが発達する以前に、子供は既に手によって分別ができる。

Trước khi suy luận hay tư duy bằng ngôn ngữ phát triển, trẻ con đã có thể phân biệt bằng tay.

人間の手は、脳よりも一足先に分別し、考えるのである。

Tay con người suy nghĩ và phân biệt trước não một bước.

立って歩き始めた子供は、身の回りのあらゆる物に興味を持ち、手で触れて回る。

Trẻ con khi mới bắt đầu tập đi đứng, sẽ có hứng thú với tất cả đồ vật xung quanh bản thân và dùng tay chạm khắp nơi.

平らな物、凸凹でこぼこのある物、砕くだける物、千切ちぎれる物、音を立てる物、無言の物、ぬれている物、乾いている物、触ると快い物、不快な物。

Những vật bằng phẳng, những vật lồi lõm, những mảnh vỡ, những mẩu vụn, những vật phát ra âm thanh và ngược lại, những vật ướt và ngược lại, những vật sờ dễ chịu và ngược lại.

こうして子供の手は、触覚によって物の性質を知り、微妙びみょうな差異さいを分別する。

Tay của trẻ con khi làm thế này, thì sẽ biết được tính chất của vật dựa vào xúc giác, và phân biệt được sự khác biệt cực nhỏ.

赤ん坊の段階だんかいでは自分と物とは区別されなかった。

Trong giai đoạn sơ sinh, chúng chưa phân biệt được đồ vật và bản thân.

即ち、物を分けることがなかったから、分かることもなかった。

Tức là, vì chưa phân biệt đồ vật nên cũng chưa có hiểu biết.

分かるとは分けることなのだ。

Hiểu biết nghĩa là việc phân loại.

手で分けること、ここには既に植物学や解剖学などの根源がある。

Việc phân loại bằng tay, ở đây đã là nguồn căn của ngành thực vật học hay giải phẫu học.

植物学者は、野山を歩き回って、植物という植物を採集さいしゅうし、根気こんきよく分類する。

Các nhà thực vật học đi xung quanh các cao nguyên, hái lượm tất cả những loài thực vật, và kiên nhẫn phân loại kỹ chúng.

解剖学は、人体の内臓を切り分け、細かい部分にまで分け入る。

Còn ở giải phẫu học thì, họ cắt các cơ quan nội tạng cơ thể người, và chia vào từng bộ phận nhỏ.

こうした科学的行為も、さかのぼってみると、幼児の歩行と手の運動に源があるように思える。

Ngay cả những hành động mang tính khoa học như thế này, khi thử đi ngược dòng thời gian, thì có thể nghĩ rằng dường như chúng bắt nguồn từ việc hoạt động của đôi tay và bước đi của trẻ nhỏ.

人は、科学というと、すぐ厳密な論理、法則を思い浮かべる。

Con người, hễ nhắc tới khoa học, ngay lập tức sẽ nghĩ tới những định luật, lý luận chặt chẽ.

それは確かに正しいが、本来は物に対する子供の情熱であることを忘れてはならない。

Điều đó quả là chính xác, nhưng ta không được quên, bản chất là đam mê của trẻ con đối với đồ vật.

しかも、それは、美の探究と同様に、きわめて根源的な情熱である。

Hơn nữa, đó là đam mê rất cơ bản, giống với việc theo đuổi cái đẹp.

手は左右二本あるが、多くの人は右利きである。

Tay thì có hai bên trái phải, nhưng nhiều người thuận tay phải.

その原因はいろいろ言われてはいるものの、定説はない。

Mặc dù có nhiều lý do khác nhau đã được đưa ra, nhưng chưa có lý thuyết nào được công nhận.

北半球では太陽の光を身体の右側に多く受けるので、右手が優位になったと説く人がいる。

Một số người giả thuyết rằng, ở Bắc bán cầu, do phần bên phải của cơ thể nhận được nhiều ánh sáng mặt trời hơn, nên tay phải chiếm ưu thế.

また、人体は心臓が左に寄っているので、左手は専ら心臓を守り、右手は道具を使うようになったのだと主張する人もいる。

Lại nữa, một số người còn cho rằng, vì trái tim của cơ thể con người nghiêng về phía bên trái, nên tay trái chuyên dùng để bảo vệ trái tim, còn tay phải dùng để làm công cụ.

右利きの人は、中心的な細かい仕事は右手で行う。

Những người thuận tay phải, họ sẽ dùng tay phải làm những công việc quan trọng, chi tiết.

矢を射いる人は、右手で弦つるを引き、左手で弓を押さえる。

Những người bắn tên sẽ kéo dây cung bằng tay phải và giữ cung bằng tay trái.

読書する人は、右手でページをめくり、左手で本を支える。

Những người đọc sách thì lật trang bằng tay phải và nâng sách bằng tay trái.

このように大昔から現代に至いたるまで右手は「分ける」こと、左手は物をつかみ、全体をしっかり「押さえる」ことをしてきた。

Như đã nói, từ cổ xưa cho đến hiện đại, tay phải sẽ làm việc “phân loại”, còn tay trái sẽ nắm đồ vật, giữ chắc chắn mọi thứ.

左手の働きは、補助的ほじょてきなものではなく、良い効果こうかを得るためには不可欠ふかけつなものだ。

Chức năng của tay trái không phải là thứ phụ trợ, mà là thứ không thể thiếu để đạt được kết quả tốt.

「分ける」前に「押さえる」ことが先行する。

“Nắm giữ” sẽ đi trước “phân loại”.

そして、この二つの働きは、安定し、うまく統合されていなければならないものである。

Và, hai chức năng này, phải ổn định và tích hợp tốt.

よく知られているように、右手は左脳に、左手は右脳に支配されている。

Như đã được biết rõ, tay phải đang được chi phối bởi não trái và ngược lại.

左脳には言語中枢ちゅうすうがあり、主に分析的ぶんせきてき、理論的な思考にかかわっている。

Não trái chứa vùng ngôn ngữ, chủ yếu liên quan đến tư duy phân tích và lý thuyết.

それに対して、右脳は、図形や音楽など芸術的な認識や、直観的、総合的な思考に関係がある。

Ngược lại, não phải có liên quan đến khả năng nhận biết nghệ thuật như là đồ hoạ và âm nhạc, cũng như tư duy trực quan và tổng hợp.

左脳ばかりを働かせると、分析的能力のみが発達して、常識には富むが、創造性に欠けるようになる恐れがある。

Nếu chỉ sử dụng bán cầu não trái, thì chỉ có năng lực phân tích phát triển, e là bắt đầu có nhiều hiểu biết thông thường, nhưng thiếu đi tính sáng tạo.

逆に、右脳の働きばかりが強くなると、理性よりも感情が勝つというような不安定な性格になりやすい。

Ngược lại, nếu chỉ một mình bán cầu não phải hoạt động quá mức, thì sẽ dễ hình thành tính cách không ổn định, như là cảm xúc lấn át lý trí.

こう見てくると、右手と左手、右脳と左脳がバランスよく補い合い、協調し合ってこそ健全な精神活動ができるといえる。

Nếu nhìn theo hướng này, tay phải và tay trái, não phải và não trái có thể hoạt động tinh thần lành mạnh, chính là nhờ sự bổ sung và hợp tác lẫn nhau rất cân bằng.

心を統一したり、神に祈りをささげたりする時合掌がっしょうするという我々の行為は、まさにこのことを象徴的に物語っている。

Hành động mà chúng ta chắp tay khi đồng lòng, hoặc dâng lời cầu nguyện đến thần linh, cho thấy chuyện này đúng thật là mang tính tượng trưng.

さて、現代はどうなっているのか。

Vậy thì, hiện đại đang trở nên như thế nào?

このように優れた手の働きが次第に危機的状況になっている。

Chức năng của những bàn tay ưu việt như thế này, đang dần lâm vào tình trạng khủng hoảng.

家庭にしても職場にしても、エレクトロニクスによって自動化されるにしたがい、手が使われなくなった。

Cùng với sự bị tự động hoá do bởi thiết bị điện tử, ngay cả ở nhà, hay ở chỗ làm, mà bàn tay không còn được sử dụng nữa.

この状況が続いた末には、両脳はすっかり怠け者になり、やがては退化してしまうにちがいない。

Sau khi (nếu mà cứ) tiếp tục tình trạng này, hai não sẽ trở thành một kẻ lười biếng hoàn toàn, không sớm thì muộn, chắc chắn nó sẽ bị thoái hoá.

現に日本の子供たちは、鉛筆を削ることも、果物の皮をむくことも、はしで物をつまむことも、ふろしきで物を包むことも、服を畳むことも、すべて手を使うことが下手になっている。

Thực tế thì những trẻ em ở Nhật, đang trở nên kém tất cả những việc sử dụng tay như là, chuốt bút chì, gọt vỏ trái cây, gắp đồ bằng đũa, gói đồ bằng khăn gói, gấp quần áo.

自動販売機の前で、ボタンを押して品物が出てくるのを待っている人をよく見かける。

Chúng ta có thể bắt bặp những người đang chờ món hàng rơi ra sau khi nhấn nút tại trước các máy bán hàng tự động.

実験用の猿がレバーを押しては出てくるえさを食べるシーンをつい連想してしまう。

Nó làm tôi chợt liên tưởng tới cảnh con khỉ trong phòng thí nghiệm liên tục gạt cần và ăn thức ăn rơi ra.

人間の優れた手は、機械文明によって辱められているようだ。

Bàn tay ưu việt của con người, dường như đang bị làm nhục bởi nền văn minh máy móc.